سایت آوای وزمتر

«گول˘ نرگس˘ بو» مجموعه داستان های گیلکی استاد جکتاجی ـ گیلان شناس نام آور ایرانی  به همت نشر گیلکان روانه بازار کتاب شد.

جکتاجی در کنار گیلان شناسی بیشتر به روزنامه نگاری شهرت دارد و در بین اقوام ایرانی شناخته شده است و شاید خارج از استان ندانند که در زمینه ی شعر محلی ایشان ازشاعران  پیشکسوت در زبان گیلکی است. همانگونه که در ماه های گذشته شاهد انتشارمجموعه شعرهای وی بوده ایم . این بار مجموعه داستان های گیلکی خود را روانه بازار نموده است .لازم به گفتن است وی از صاحب نظران با تجربه و خبره و البته باید گفت از عالمین گیلان و یکی از پایه گذاران سبک بومی پژوهشی کشور به حساب می آید . خوشبختانه شاگردان خوبی نیز در همین زمینه در گیلان پرورش داده است و هر از چند گاه در کنار شعر به داستان نیز می پردازد و بخش هایی از آن را در وزین نامه گیله وا که اُرگان پژوهشی گیلان شناسان بوده به چاپ رسانده است. این بار به صورت مجموعه ای شکیل و با طرح و عکس جلد فوق العاده زیبا از کمیل فتاحی در 500جلد ، به قیمت 7000تومان در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است .درون مایه ی سطرهایی از داستان «گوله نرگس بو» در پشت جلد آمده است :

«تاریکانی شمع و کبریت˘ دونبال گردسیم.

می روبرو نیشته بود ، دس فارس . گب نزئی ولی هزاران گب ان˘لب˘ جا فوبوستی بیرون . دوبوستی می گوش ، مرا وجد آوردی.

این دسته گول˘نرگس˘ مه ره بارده بو، تازه بیچه ، جی خوشان˘خانه باغچه.

بنا بو می میز˘ سر . اون˘ بو تومام˘اوتاقا او پخته بو.

ویریشتم شمع بارم.پیدا نوبو. تقلاکودیم ایچی بیاجم واگیرانم، ولی همه چی بخیالی اشتر بوبُو بو ، نه شمع ، نه کبریت ، خو شان˘سر جا ننابید.

گول˘نرگس بو می جان پرا فیوخته بو، مه ره حواس ننا بو.»

مجموعه «گول˘نرگس˘بو» در 97صفحه با عنوان های : «امر به معروف ، نهی از منکر/سگ˘زندگی/حنا/توکاپره/جوکوله/سئیله/"نام"شیمه پا/"آقا بنده"مناجات ، پروردگار˘ مره/گول˘نرگس˘بو/سبز˘قبا/ مستوره چی/ مشته یحیی»و باید گفت که یکی از خواندنی و ماندنی ترین مجموعه داستان هایی ست که در قالب زبان گیلکی منتشر شده است . چه خوب است  شما را به خوانش یکی از قصه های استاد مهمان نماییم:

جوکوله

شاعر خیلی تلاش بوکود بتانه خو شعرا توماما کونه ، اما نتانسته . شعر توماما نوبوئی.اصلن با قایده سر نیگیفته بو، حله کو تا تومامابه ! شعر ، اول اونا خُب سردوبو ، ولی اَ میان اونا یاد بامو کی نتانسته بو صاحب خانه یا راضی بوکونه خو چار ماه عقب دکفته ایجاره ره چن روز ده مهلت فاگیره و صاحب خانه انا اخطار بدابوکی تا فردا اگه چکانا پاس نوکونه ، هم اوشانا برگشتی زنه ایجرا نیه ، هم خانه تخلیه ره مأمور آوره.اونم چون آبرو داربو بوشو ایی نفر آشنا ورجه دس˘ قرض فاگیفته بو فادابو صاحب خانه یا اون˘دهانا دَوَست. هسا فردا او آشنا چک˘ سررسید فارسه ، واسی صُب اول˘ وخت بانک بشه پول فوکونه خو حیساب مئن کی اَیتا دهان وانَوَه، ولی کو پول˘مره!

ایتا کوچی کاغذ اوساد اون˘ سر بینویشت : واریز پول بابت چک .ان˘ کوچی یادداشت˘ سر چن چی د بینویشت نهابو: مار˘دو قلم دوا ، زن مار˘ دفترچه بیمه ، خانه خرید اثاث ، دفتر مشق و مداد رنگی زاک˘ ره ... خورا جه فیکر و خیال فلاکانه . دوبارده بامو شعر˘سر.

منم و میز و ایی موشت...

ـ ایی موشت چی ؟

ـ ایی موشت خرت˘ خشار ... صُب تاله مغرب هتو فاگیرا دوبو.انا فاگیر اون˘ فاگیر ان˘ره . اَیتایا فاندا ، اویتا ایچی ده خایه . ان ناتوان جان˘ مره فاکش فاکش واسی باری فادی اَیتا دس کی تی رافا ایسا، بازون اویتایا سر بزنی ، خوشک˘ تر بوکونی ، دوایا بوخورانی کی قاطی نو کونه، ایپچه ذره اون˘گبانا گوش بدی کی نه سردره نه بون ، بازون ...

ـ بازون چی ؟

ـ بازون هیچی .بازون ده ناره کی !بازون شبه ، شاماکی کوفت بوکودی ، ایپچه کی وا جامویی ، تی نفس بوجور بامو ، اگر حالی دس بداشعر بینویسی . آخر ناسلامتی شاعری!

هنده، شوروع کونه نیویشتن:

منم و میز و ایی موشت کاغذ و ...

ـ کاغذ؟

کاغذو دفترو مداد واسی فاگیفته بی خو کوچی نوه ره کی چن سال بو اشان˘ مره زندگی کودی . زاک˘ تا حله دو سال ویشتر ناشتی کی او تفاق دکفه. تفاقی که خوداهی تا بنده ره ننمایه.

شاعر ایپچه زاکا فاندرست کی بی خیال خوفته بو. ایتا پشه ان˘ پیشانی سر نیشته بو. بوشو اونا فوراند ، بامو خو کوچی میز˘ پوشت در چه کنار کی گاگلف ایپچه خونک˘ بادا خومره اوردی بو دورون ، بینیشت.

هنده شعرا سر بیگیفت ، لب˘جیرشوروع بوکود خاندن:

منم و میز و ای موشت کاغذو... شب و...

ـ های های یاواش ، تازه واخاباشوئید!

چراغا ایپچه بچرخانه کی خالی ایی طرف سوبده ، اون˘ نور دنتاوه زاکا ، هتونی زناک˘ چوماکی بیدارا نبه . بیچاره تومام˘ روزا خانه کار بوکوده بو ، هم خوره ، هم خوناخوش˘ مار˘ ره کی اوشانی مره ایجایی زندگی کودی . زناک˘خاب گوره اوتاقا اوبرده بو. زاکم هف تا پادشایا خاب دئن دوبو.

او دور دوران «کوکو» صدا آموئی.

شاعر˘ کاغذ هنده شعر˘ جا سفیدبو. شعر و فردایی روز˘ کار بدجوری توشکه بوخورده بید، واداشتن نشاستی . خالی هن چن تا خط! همه چن تا کلمه سر به سر!

منم و میز و ایی موشت کاغذ و شب و...!

بخیالی ان˘سوزن ها هایا گیر بوکوده بو ، های واگیر کودی!

ایوان˘سر˘مهتابی یا فاندره هتو روشن سوختن دره . هوایا شرجی واره . عرق آدم˘زیر پیران˘ را رابه کونه شکم˘ سر. جیکان˘ سر صدا بولنده . ایی دئقه آدما راحت ننید. گوشان پوره جه اوشان˘ شیب زنی .

نیویسه :

منم و میز و ایی موشته کاغذو شب و... [ایاکی فارسه ، خالی نیهه]

بمرده سوفانوس˘جیز

کراماله درگانم کاغذانا

اوشتره ، لاب او دوران

ایشناوم کور˘قوقو اذاناـ

کی شبا شِه نیمه کونه

ولی می کاغذ هانده سفیده سفید

نه ! شعر انا نچسبه ، حال ناره ، حس ناره ، جان ناره ، کاغذا دفتر˘جا واچره ، موشته کونه فیشانه.

ایوان˘سر˘مهتابی دور˘ شر پوره جی لرو پردار˘ پوتارو تاک و توک جوکوله .

ـ جوکوله ؟

ـ ها جوکوله ، هو سبز˘ویای ،هون کی ایی شب خالی ، خالی ایی شب ویشتر عومر نوکونه. روز تخم˘ جا سر بیرون اوره ، شب پیله˘ به ، نور˘دونبال گرده تا خورا دوچکانه اونا. اون قدر خوسرجانا به اون زنه ، اونا کوبه تا گورشابه . بازون خوشکا چینه کفه بیجیر. ان رسم˘ عاشقیه ده . بیدین چوتو مهتابی یا دو چکستیدی ! ایتا سبز˘ ریزه ویای ، ان همه عاشقی! ایی شب عومرا هاچین جه دس نیده. عاشقی ره جان گیره ، جان دیهه جان!

شاعر احساس کونه خو اویر˘کلمه یا بیافته ،  اگر اونا ،نقطه ان˘ جا واکاره ، شعر جان گیره ، رنگ گیره ، سبزا به ، جوکوله ک˘ مانستن. ایپچه راضی به ، جان کنش˘ شاعرانه توماما به ، هسا ده شعر واغلیان بوکونه ، جوششی ببه:

منم و میز و ایی موشت کاغذ و شب و ...

شاعر ، درچه را ، ای کُول صُب˘ سردی دپاچه . زاک کی خو شمتا پس بزه بو ، خورا جمعا کونه ، شاعر ویریزه اون˘ رو شمت واشانه . زنای ده هندم هوندمه ویریزه نماز˘ ره. خو آخر˘ خاب˘ سنگینی یا دره . خاب گوره خوت خیلی بوجوره ، دپرک˘ وخته ده !

شاعر˘ چومان تیری میری شه . ان˘ پیله نَ کس کس˘ سر کفیدی .

واچر تاشه ، دپرک خوره ، سعی کونه خو شعرا توماما کونه ولی ان˘ کاغذ هوتو سفید مانه . ان˘ سر سنگینابه  خو دوتا دسانا گرکه کونه نیهه میز˘ سر. خو سرا سنگین سنگین˘ ره نیهه اون˘ سر.ان˘ دور˘ شر پوره جه موشتا کودا کاغذ . شعرانی کی اونا خوش ناموبوپاره کوده بود،فیشاده بو.

همساده خانه خوروس ایی گولی کوکورا کورا ایه . سوکوله ن اونا ائوجا دیهید . خوروسان˘ سرو صدا تومام˘ کوگایا دیپیچه . خوروسخانه .زناک دپرک خورِه جا خاب ویریزه.

ـ ائو ... دئرا بوسته ، نماز˘ وخته.

ان˘ چوم خوره زاکا کی خو شمتا دووارده پس بزه بو ، انی کوچی شکم بیرون باموبو. بیجیر بوجور شوئی . بخیالی سی سال˘ پیش خو جوان˘ پسر˘ کوچیکانی یا بیده بو . یاواشه شمتا اون˘ رو فاکشه . مرداکادینه کی خوسرا خو دس˘ سر، گرکه بوکوده ، خوفته.

ـ بتخته سر! اَ مردای چی ره اَتو خوفته ! حکمن دیشب انا جن اوپخته خاسی هنده هپرا ببافه. خیرباشد خوشعر گوفتن˘ مره . بیدین بیدن چندر چی کاغذ موشتا کوده خرابا کوده !

زنای ویریزه ایوان˘ سر چراغانا خاموشاکونه . سوکوله ن˘ سرصدا جه همه طرف بولنده . خو مرداکا دوخانه:

ـ آقا ویری. ویری ، گوفتی خورا صُب زود دوخانا کاردارما.ویری روزابو.

صُب˘ ایی کُول هونکی هوا نیشینه مرداک˘ پس گردنا ، اون˘ گوش˘ پوشت ، ان˘ دیم˘ کُول˘ سر.خو زن˘ دوخان صدامره دپرک خوره.ایی جور درد ان˘ بال ایشکوف˘ سر˘را دویه . ان˘ راست˘ بال که سر˘سنگینی جیر نهابوپوکارابه . جان کنش˘ مره خوپو کار˘ دسانا جه خو سر˘جیر فاکشه بیرون. خون دویه ان˘رگانا. آرام آرام فارسه ان˘ انگوشتان˘ سر ، بناکونه بیج بیج کودن. انا یاد ایه دیشب خاستی شعر بگه ، نتانستی .هرچی زور بزه بو، شعر ناموئی . حال ناشتی ، حس ناشتی،خالی بوسته بوجی هر چی احساس ، جه اَن همه سگ دویی ،جی هاچینه زندیگی .

ناخبر ان˘چوم دکفه سفیده˘کاغذ سر . ان˘ هو ایی خط شعر˘سر کی نه نام داشتی ، نه توماما بوسته بو ... دو تا جوکوله بمرده کفته بید ان˘ کاغذ سر . ایتا جئور ، اویا کی شعر˘ ره نام نیهیدی . ایتایم گفته بو او سه تا نقطه نی کی شاعر خو شعر˘ میان دیچه بود، گردسی ایتا کلمه بیاجه. جوکوله لاب او نقطه ن˘سر فلاسکا بوسته بو.